Uchwałą z dnia 28 marca 2019r. Sąd Najwyższy zaaprobował kształtującą się już od dłuższego czasu linię orzeczniczą, zgodnie z którą w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków Sąd, przyznając nieruchomość wchodzącą w skład majątku wspólnego na wyłączną własność jednego z nich, ustala jej wartość z pominięciem wartości obciążenia hipotecznego (III CZP 21/18). Już wcześniej zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie pojawiały się głosy uznające ten pogląd za trafny. W związku z podjętą uchwałą, wskazać należy na zasadnicze argumenty przemawiające za słusznością tej tezy. Po pierwsze wymaga podkreślenia, iż fakt obciążenia nieruchomości hipoteką nie wpływa na jej wartość rynkową albowiem hipoteka jest traktowana jako swoista gwarancja spłaty zobowiązania wierzyciela hipotecznego na wypadek sprzedaży nieruchomości. Z kolei podział majątku wspólnego w żaden sposób nie ingeruje w stosunek prawny łączący wierzyciela (bank) z dłużnikami (małżonkami wspólnie zaciągającymi zobowiązanie kredytowe). Oznacza to, iż zniesienie współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką nie wpływa na zobowiązanie obu małżonków, którzy są dłużnikami solidarnymi odpowiadającymi za spłatę wspólnego zadłużenia. Jest to o tyle istotne, że wierzyciel wcale nie musi kierować egzekucji do majątku akurat tego małżonka, który stał się wyłącznym właścicielem obciążonej nieruchomości, nie ma też obowiązku korzystania z ustanowionego zabezpieczenia. Określenie zatem wartości nieruchomości przy uwzględnieniu obciążenia hipotecznego mogłoby spowodować nadmierne obciążenie tego z małżonków, który nie otrzymał nieruchomości a jedynie spłatę swojego udziału, pomniejszonego o istniejące zabezpieczenie, będąc nadal tak samo zobowiązanym z tytułu zabezpieczenia kredytowego. Wartość nieruchomości przyznawanej jednemu z małżonków na wyłączną własność powinna być zatem określona bez uwzględnienia obciążenia hipoteką, zaś dokonywane przez małżonków spłaty wspólnego długu po podziale majątku wspólnego, rozliczone zgodnie z ogólnymi uregulowaniami dotyczącymi zobowiązań solidarnych.
